Winkelmandje
Mensen Uit Indonesië

Indo, Indisch of Indonesisch?

“Oh je bent Indo? Dus je komt uit Indonesië, toch? Huh… maar ben je dan geen Indonesiër? Of noem je dat Indisch?”

Als jij niet precies weet wat het verschil is tussen Indo, Indisch en Indonesisch, dan ben je lang niet de enige! Veel mensen gebruiken de verschillende termen door elkaar heen en weten soms niet eens dát er een verschil is. Toch is er wel degelijk een verschil. Om goed te kunnen begrijpen waar de verschillende termen naar verwijzen moeten we een flink stuk terug in de tijd voor een lesje geschiedenis.

We beginnen in de zeventiende eeuw. Een tijd waarin Nederlanders onder de vlag van de VOC (de Vereenigde Oostindische Compagnie) de wereld over voeren om onder andere specerijen te halen in verre landen om deze vervolgens in Europa voor veel geld te verhandelen. Een gebied waar de meeste specerijen vandaan kwamen waren de Oost-Indische eilanden. Voor lange tijd werd de Oost-Indische bevolking uitgebuit door de VOC. Boeren werden verplicht om te verbouwen voor de Nederlandse markt, waardoor de bevolking zelf verhongerde.

Begin negentiende eeuw ging de VOC failliet, maar dat maakte geen einde aan de Nederlandse overheersing op de Oost-Indische eilanden. De Nederlandse staat nam de gekoloniseerde gebieden over en noemde het vanaf dat moment ‘Nederlands-Indië’. In die tijd gingen er steeds meer Nederlanders wonen. Nederlandse mannen trouwden met inheemse vrouwen en kregen kinderen. In 1941 werd Nederlands-Indië veroverd door Japan, wat een einde maakte aan de Nederlandse kolonisatie. Veel bewoners dachten dat ze nu verlost waren, maar Japan bleek niet de redder waar ze op hadden gehoopt. Veel mensen belandden in Japanse interneringskampen of werden gedwongen om als slaaf te werken.

Bekijk onze populairste items

In 1945 zorgde Amerika, als bondgenoot van Nederland, voor het einde van de Japanse bezetting. De atoombommen op Hiroshima en Nagasaki doodden honderdduizenden Japanners, waarna Japan zich overgaf. Al snel werd de Republiek Indonesië uitgeroepen door de nationalisten Soekarno en Hatta. Ze waren bang dat Nederland weer aan de macht zou proberen te komen en het koloniale gezag zou proberen te herstellen. Soekarno rekende af met alle buitenlandse invloeden, waardoor ook Indo-Europeanen niet meer veilig waren. Daarom kwamen er in die tijd veel Indo-Europeanen naar Nederland.

Het is onmogelijk om zo’n lange periode kort samen te vatten, en de geschiedenis gaat hierna ook nog verder met de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog, maar dit geeft hopelijk alvast een klein beetje inzicht in de geschiedenis van Nederlands-Indië, waardoor we beter kunnen begrijpen welke termen we in welke situatie gebruiken. Laten we beginnen met het woord ‘Indo’. Dit is een afkorting van ‘Indo-Europeaan’, een term die we gebruiken voor mensen die behoren tot de Indo-Europese of Euro-Aziatische (meng)volkeren. Zij hebben dus Europese en Aziatische voorouders en hebben een familiegeschiedenis in het voormalig Nederlands-Indië. Vroeger werd de afkorting ‘Indo’ als aanstotelijk gezien en als scheldwoord gebruikt, maar tegenwoordig wordt het juist vaak als geuzennaam gebruikt door jonge Indische Nederlanders om te laten zien dat ze trots zijn op hun identiteit.

Dan hebben we het woord ‘Indisch’ of ‘Indische Nederlanders’. Hiermee doelen we op Nederlanders die afkomstig zijn uit Nederlands-Indië. Hieronder vallen de Indo-Europeanen, maar ook een andere groep: de Totok’s. Dit zijn volbloed Nederlanders die in Nederlands-Indië zijn geboren. Dus voor de duidelijkheid: met ‘Indisch’ verwijzen we dus niet naar inwoners van het land ‘India’, waar veel mensen het wel mee verwarren.

Als laatste hebben we ‘Indonesisch’. Met deze term hebben we het over de oorspronkelijke bevolking, zoals Javanen, Sumatranen en Balinezen. Dit zijn de mensen die geen Europees bloed in zich hebben. Het klopt dus niet om een Indische Nederlander een Indonesiër te noemen.

Wil je meer weten over de geschiedenis van Nederlands-Indië? NOS op 3 heeft een leerzame explainer gemaakt over dit onderwerp:

10 comments

  1. Dank voor deze heldere uitleg.

  2. Dankjewel voor deze uitleg. Ik werd door een Indische vriend van mij er op geattendeerd dat zijn moeder Indisch genoemd wil worden en niet Indonesisch.

  3. Goed verwoord. Nu nog de term indopride, dat vraagt ook om een uitleg hoewel het in het verlengde ligt van het omschrevene.

    Wat mij persoonlijk stoort, is dat sommige, vooral latere generatie indo’s, de Indonesische vlag met garuda tonen terwijl dat niets te maken heeft met onze oorsprong. Voor ons, Nederlands Indische, is het gewoon het rood-wit-blauw. De rood-witte vlag (al dan niet met garuda) stamt uit 1950 en hoort bij Indonesië, niet bij Nederlands-Indië. Dit terzijde, maar het mag gezegd worden.

    En ja, je leest het goed. Deze (2g) indo is trots op zijn roots. 😉

    1. Ik ben indo, ik heb nog veel familie in indonesie en australie wonen, en de familie in nederland zijn allemaal indo’s.
      Wij hebben meer met indonesie dan met nederland, maar zijn nou eenmaal in nederland gekomen door omstandigheden.
      Vandaar dat wij de indonesische vlag dragen.

  4. Heel interessant. Bedankt voor deze uitleg. 👍🏻

  5. Bedankt voor je uitleg. Ik ben een echte Indo. Mijn ouders zijn geboren in Batavia (nu Djakarta) Nederlands Indië. Door mijn aderen stromen zes verschillende nationaliteiten: Indonesisch, Nederlands, Belgisch, Chinees, Duits en Arabisch bloed. Gelukkig heb ik een Indisch uiterlijk inclusief brede neus. Daar ben ik trots op.

    1. Marc Kodok

      hai, Tamara, wat een uitgebreide uitleg over je achtergrond qua etniciteit,interessant, ik heb ook zoeits maar ik heb er behalve veel verhalen, goed kijken en navragen geen onderzoek naar laten doen ,omdat veel wel duidelijk is; Nederlands,Indisch/Indonesisch wat uit Javaans,(Opa) Timorees/Zuid-Moluks (Oma) bestaat boeit mij erg naast de Engels,Frans,Spaanse partitie en arabisch ook nog.. mooi dat je trots op je neus bent..

  6. Bé Aalders

    Mijn vrouw is in 1985 vanuit Indonesië naar Nederland geëmigreerd. Haar vader was Chinees en haar moeder een mengelmoes. Haar opa aan moeders kant stamt rechtstreeks af van de koning van Württemburg ( von Franquemont ) haar oma is een Kruger Mossembekker. Ikzelf ben een Nederlander. Wat is dan mijn vrouw en kinderen? Indo ?

    1. Marc Kodok

      Dag Be,
      Als je schoonmoeder van Indisch of Indonesisch gemengd is, wat hier niet duidelijk is zouden zij en ook jullie kinderen dan inderdaad als Indo bestempeld kunnen worden , er is geen harde maatstaf van hoe dik die beadering en of bloedlijn moet zijn dus, was haar vader volbloed Chinees !?

  7. Wat is dan de correcte benaming voor kinderen als ik? Mijn indonesische vader heeft aan de kant van soekarno gevochten en is na de onafhankelijkheid naar nederland gegaan om te studeren en toen ontmoette hij mijn nederlandse moeder.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *